Nog duizend dagen!

Nog duizend dagen!

door de hoge overheidsuitgaven is Bush erin geslaagd het begrotingsoverschot in een duizelingwekkend tekort om te zetten.

bart tromp
Bijna op de dag af drie jaar geleden beleefde het presidentschap van George W. Bush jr. zijn mooiste uur. Op 1 mei 2003 sprong de president uit een helikopter op het dek van Abraham Lincoln en verklaarde dat het karwei in Irak geklaard was, ‘ mission accomplished’, drie weken nadat de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk het land hadden aangevallen.
In de euforie van toen werden enkele vervelende aspecten genegeerd. De president, in pilotenuniform, presenteerde zich als oorlogsheld. Nooit eerder in de moderne Amerikaanse geschiedenis had een president zich als
militair verkleed. Het vliegdekschip Abraham Lincoln had niets met de oorlog in Irak van doen, maar lag een paar mijl voor de
kust van Californië voor anker. Snel bleek dat ‘ the end of major
operations’ iets anders was dan een overwinning.
Als oorlogspresident was Bush jr er met de hakken over de sloot in geslaagd – zestigduizend stemmen in Ohio de andere kant uit en hij had verloren – herkozen te worden, of liever gezegd gekozen, want de eerste vier jaar was hij alleen president dankzij een meerderheid van één in het Hooggerechtshof. Hij maakte zich toen op de binnenlandse agenda te volgen die hem en zijn sponsors voor ogen stond.
Op papier was zijn succes verzekerd. In de beide kamers van de Amerikaanse volksvertegenwoordiging, het Huis van Afgevaardigden en de Senaat, beschikte zijn Republikeinse partij nu over een solide meerderheid met kadaverdiscipline.
Bush jr begon onmiddellijk het politieke kapitaal dat hij meende met zijn verkiezing te hebben vergaard in te zetten voor een grootscheepse ontmanteling van de Amerikaanse oudedagsvoorziening. Deze zou geheel geprivatiseerd en geïndividualiseerd worden. De mensen zouden bevrijd worden van collectieve regelingen! Ze konden veel beter zelf geld beleggen voor de oude dag!
Het argument was dat de oudedagsvoorziening in de VS door de vergrijzing anders onbetaalbaar zou worden, een scenario dat met enige vertraging in Nederland is overgenomen door het kabinet, toonaangevende neoliberale economen en nu ook de PvdA. Net als in ons land zijn het in de VS echter niet de pensioenlasten die door veroudering van de bevolking een toekomstig financieel probleem vormen, maar stijgende ziektekosten.
In ons land is het antwoord daarop de privatisering van het ziektekostenstelsel geweest die dit jaar is ingevoerd. Deze weg staat Bush jr echter niet open. Het Amerikaanse ziektekostenstelsel is al geprivatiseerd, wat het ongeveer twee keer zo duur ( en slechter) maakt als dat in verzorgingsstaten, nog afgezien van het feit dat ruim veertig miljoen Amerikanen onverzekerd zijn. Maar zijn campagne sloeg ook onder Republikeinse kiezers in het geheel niet aan en is nu doodgelopen.
Met nog zo’n duizend dagen te gaan begint het erop te lijken dat het presidentschap van George Bush jr het meest mislukte wordt sinds dat van Herbert Hoover (1928-1932). Veel zal hij in deze periode niet meer van de grond krijgen. De tweede helft van een tweede termijn laat vrijwel altijd zien hoe politieke macht de president als zand tussen zijn vingers wegloopt.
Het enige succes dat de president op zijn naam heeft gebracht, is dat hij kort na zijn aantreden kolossale belastingverlagingen door het Congres wist te krijgen. Dit succes is echter een loden last voor de Verenigde Staten en 99 procent van zijn burgers. De verlagingen zijn voornamelijk ten goede gekomen aan de één procent allerrijksten.
Aangezien Bush jr tegelijkertijd de overheidsuitgaven tot ongekende hoogten heeft opgevoerd, mede door de oorlogen in Irak en Afghanistan, is hij erin geslaagd het begrotingsoverschot dat hij van Bill Clinton heeft geërfd in een duizelingwekkend tekort om te zetten. De VS zijn hiermee financieel afhankelijk geworden van centrale banken in Oost-Azië.
De economische prestaties van Bush jr vertonen zich daarnaast in een enorm handelstekort. Dit
‘ double deficit’ bedreigt op termijn de economische positie van de VS, maar helaas ook de wereldeconomie in zijn geheel.
Intussen is het krediet, dat hij als oorlogspresident kreeg dankzij 9/11, op. De VS zijn nu langer in oorlog dan zij aan de Tweede Wereldoorlog deelnamen. Er is geen uitzicht op succes. Langzamerhand zal George Bush jr worden ingehaald door de leugens en het bedrog waarmee hij het land in oorlog bracht en door de verbijsterende incompetentie en corruptie van zijn regering.
Het worden nog duizend interessante dagen, hoop ik.